“Mọi cuộc đua không đo bằng thời điểm xuất phát, mà bởi cách ta thể hiện trên đường đua”.
Có người xuất phát điểm từ khá sớm nhưng chọn sai đường, đi vòng vèo và lạc lối — thậm chí quay trở lại điểm xuất phát. Có những người cứ ngỡ rằng mình bắt đầu lúc này đã quá muộn, bởi nghĩ rằng nhiều người đã đi trước từ lâu. Họ cho rằng giờ mới bắt đầu không thể có thành tựu gì, từ đó vô tình hình thành tâm lý "chưa đánh đã hàng".
Chỉ có những người dù thấy người khác về đích vẫn quyết tâm bắt đầu, thấy người khác vấp ngã nhưng không từ bỏ, thấy người khác thành công nhưng không đố kị, thấy người khác thất bại lấy đó làm bài học... Đối với MMO nói riêng và cuộc sống nói chung, không có gì là quá muộn hay quá sớm. “Sự đào thải ngay từ đầu chính là đào thải trong cách nghĩ - đừng tự loại mình ra khỏi cuộc chơi”.
Hãy tận dụng những khoảng thời gian tưởng chừng vô ích ở hiện tại, vì chúng sẽ ảnh hưởng đến tương lai. Những nỗ lực học tập và phát triển bản thân, dù không đem lại thành quả ngay lập tức, sẽ trở thành những viên gạch nền tảng cho sự thành công trong tương lai.
1. Tư duy quyết định hành động:
Mọi hành động đều bắt nguồn từ suy nghĩ. Nếu ngay từ đầu bạn nghĩ rằng mình sẽ thất bại, bạn sẽ không dám hành động hoặc chỉ thực hiện với tâm lý chán nản, nửa vời. Ngược lại, nếu duy trì tư duy tích cực và sẵn sàng đối mặt với thử thách, bạn sẽ kiên trì hành động và dễ dàng hơn trong việc vượt qua những khó khăn ban đầu. Thành công thường bắt đầu từ việc tin vào khả năng của bản thân, ngay cả khi mọi thứ chưa rõ ràng.
Các vận động viên hay doanh nhân thành công không bắt đầu với điều kiện thuận lợi, nhưng họ tin tưởng rằng nếu nỗ lực, họ sẽ đạt được điều mình mong muốn. Tư duy kiên định này đã đưa họ vượt qua giai đoạn khó khăn.
2. Thất bại không phải là điểm kết thúc, mà là một bước học hỏi:
Một trong những dấu hiệu của "đào thải trong cách nghĩ" là sợ thất bại đến mức không dám thử sức. Những người có tư duy cởi mở hiểu rằng thất bại chỉ là một phần của quá trình học hỏi và phát triển. Thay vì coi thất bại là sự loại trừ, họ xem đó là cơ hội để cải thiện và tiến bộ. Loại bỏ tư duy tiêu cực sẽ giúp bạn tiếp tục trong cuộc chơi, dù phải đối mặt với những thất bại tạm thời.
Thomas Edison đã trải qua hàng nghìn lần thử nghiệm thất bại trước khi phát minh ra bóng đèn điện thành công. Nếu ông từ bỏ ngay khi thất bại lần đầu, ông sẽ không bao giờ đạt được thành tựu to lớn như vậy.
3. Tự giới hạn bản thân là một hình thức "tự loại bỏ":
Việc nghĩ rằng "mình không đủ giỏi", "mình bắt đầu quá muộn", hoặc "người khác giỏi hơn mình" là những cách tự loại mình ra khỏi cuộc chơi trước khi thực sự bắt đầu. Những suy nghĩ tự giới hạn này làm cho con người ngừng cố gắng và tạo ra một vòng luẩn quẩn của sự thất bại. Nếu ngay từ đầu bạn tự nói với mình rằng bạn không thể, thì điều này sẽ trở thành sự thật vì bạn sẽ không còn động lực để hành động.
Nhiều người đã không dám mở doanh nghiệp riêng vì nghĩ rằng thị trường đã bão hòa, dù họ có những ý tưởng sáng tạo. Nhưng những người dám thách thức giới hạn của mình, như Elon Musk với Tesla hay SpaceX, đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi.
Khi Elon Musk bắt đầu xây dựng Tesla, một công ty xe điện, và SpaceX, một công ty tên lửa vũ trụ, liệu ông có nghĩ mình sẽ thất bại không? Rất có thể, bởi vì đó là những điều tưởng chừng không thể. Xe điện khi đó bị coi là phi thực tế trong ngành công nghiệp ô tô, còn việc chế tạo tên lửa có thể tái sử dụng để bay vào vũ trụ là một tham vọng mà chưa từng ai dám thực hiện. Tuy nhiên, điều khác biệt là Elon Musk đã không tự loại mình ra khỏi cuộc chơi. Ông dám mạo hiểm đặt toàn bộ tiền bạc, thậm chí sự nghiệp của mình vào những dự án "không tưởng" này.
Bạn có thể nghĩ rằng mình chỉ có một gia đình nhỏ, có ba mẹ, con cái cần lo toan, và điều đó đủ làm bạn sợ rủi ro. Nhưng hãy nhìn vào Elon Musk – không chỉ phải nuôi sống bản thân và gia đình, mà ông còn phải chịu trách nhiệm cho hàng ngàn nhân viên của mình. Hàng ngàn gia đình phụ thuộc vào sự thành công của ông. Tất cả họ đều nhìn vào Musk như một người lãnh đạo, và ông hiểu rằng thất bại của mình không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn đến hàng loạt người khác.
Vậy tại sao Musk vẫn dám mạo hiểm? Như ông đã từng nói: "If something’s important enough, you should try. Even if the probable outcome is failure" (Tạm dịch: "Nếu điều gì đó đủ quan trọng, bạn nên thử. Ngay cả khi khả năng lớn là bạn sẽ thất bại"). Elon Musk tin rằng không thử là đã thất bại ngay từ đầu. Nếu bạn không sẵn sàng đương đầu với thử thách, bạn tự loại mình khỏi cơ hội tạo ra điều vĩ đại. Đối với Musk, rủi ro là điều không thể tránh khỏi, nhưng chính nhờ dám thử và kiên trì theo đuổi điều chưa ai làm được, ông đã thành công biến những ý tưởng không tưởng trở thành hiện thực.
4. Sức mạnh của tư duy phát triển (growth mindset):
Những người thành công thường có một tư duy phát triển (growth mindset), tin rằng khả năng và trí tuệ có thể được cải thiện thông qua học hỏi và cố gắng. Điều này trái ngược với tư duy cố định (fixed mindset), cho rằng khả năng của con người là cố định và không thể thay đổi. Nếu bạn chấp nhận rằng mình có thể học hỏi và phát triển, thì bạn sẽ không tự loại mình ra khỏi cuộc chơi, ngay cả khi bạn gặp khó khăn ban đầu.
Oprah Winfrey, người dẫn chương trình nổi tiếng, đã lớn lên trong hoàn cảnh khó khăn, nhưng nhờ tư duy phát triển, bà không chỉ vượt qua những trở ngại mà còn trở thành một biểu tượng truyền thông quốc tế.
5. Nhìn nhận khó khăn như cơ hội:
Những người bị "đào thải trong cách nghĩ" thường coi khó khăn là rào cản, trong khi những người có tư duy tích cực coi đó là cơ hội để rèn luyện và phát triển. Thay vì tự loại mình khi gặp phải thử thách, hãy xem mỗi thách thức là cơ hội để phát triển các kỹ năng mới hoặc tư duy sáng tạo hơn. Điều này giúp duy trì động lực và tiếp tục tiến về phía trước.
Steve Jobs, sau khi bị loại khỏi Apple (công ty mà ông đồng sáng lập), đã không coi đây là dấu chấm hết mà ngược lại, ông thành lập công ty Pixar và NeXT. Cuối cùng, ông trở lại Apple và đưa công ty này trở thành một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.
6. Sự khác biệt giữa thành công và thất bại là quyết tâm:
Nhiều người tự loại mình ra khỏi cuộc chơi vì cho rằng họ không đủ giỏi hoặc không đủ may mắn. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu và câu chuyện thực tế cho thấy yếu tố quyết định sự thành công thường là sự quyết tâm và kiên trì hơn là tài năng bẩm sinh. Người có tư duy kiên định không ngại thử lại sau mỗi lần thất bại và tin rằng với đủ quyết tâm, họ sẽ đạt được mục tiêu.
Colonel Sanders, người sáng lập KFC, đã bị từ chối hàng trăm lần trước khi công thức gà rán của ông được chấp nhận. Nếu ông tự "đào thải" mình ngay từ đầu, KFC sẽ không bao giờ xuất hiện trên thị trường.
7. Không bao giờ là quá muộn để bắt đầu:
Nhiều người tự loại bỏ mình khỏi cuộc chơi vì họ nghĩ rằng "đã quá muộn". Tuy nhiên, thời gian bắt đầu không quan trọng bằng cách bạn tận dụng cơ hội và kiên trì với mục tiêu. Nhiều cá nhân bắt đầu muộn nhưng vẫn đạt được thành công lớn vì họ không bị giới hạn trong cách nghĩ.
Ray Kroc gia nhập McDonald's khi đã ngoài 50 tuổi, nhưng ông không tự giới hạn mình bởi tuổi tác và đã biến McDonald’s thành chuỗi nhà hàng toàn cầu, chứng minh rằng không bao giờ là quá muộn để tạo nên sự khác biệt.
Bạn đã bao giờ cảm thấy mình bắt đầu quá muộn chưa? Hãy tự hỏi bản thân: Liệu thời điểm hiện tại có thực sự quá muộn, hay đó chỉ là sự biện minh để không hành động?
Dẫn chứng rất nhiều người bắt đầu muộn nhưng vẫn thành công
1. Harland Sanders – KFC
Harland Sanders, người sáng lập KFC (Kentucky Fried Chicken), là một trong những ví dụ nổi bật nhất. Ông bắt đầu kinh doanh nhà hàng khi đã ngoài 40 tuổi, và KFC chỉ thực sự nổi tiếng khi Sanders gần 60 tuổi. Trước đó, ông từng làm nhiều công việc khác nhau như lính cứu hỏa, nhân viên bảo hiểm và đầu bếp, nhưng không thành công. Mặc dù gà rán đã có mặt trên thị trường từ rất lâu, nhưng KFC vẫn thành công nhờ công thức đặc biệt và mô hình nhượng quyền độc đáo, giúp thương hiệu này vươn tầm toàn cầu.
2. Ray Kroc – McDonald's
Ray Kroc không phải là người sáng lập ban đầu của McDonald's, nhưng ông chính là người biến McDonald's thành đế chế đồ ăn nhanh toàn cầu. Kroc gia nhập McDonald's khi đã hơn 50 tuổi, trong khi ngành công nghiệp thức ăn nhanh đã phát triển trước đó. Ông nhận thấy tiềm năng to lớn của chuỗi nhà hàng nhỏ McDonald’s và đã xây dựng thành công thương hiệu thành một tập đoàn với tầm ảnh hưởng toàn thế giới. Dù bắt đầu muộn, Kroc đã tạo ra một cú đột phá trong ngành công nghiệp đồ ăn nhanh.
3. Vera Wang – Thời trang
Vera Wang, nhà thiết kế váy cưới nổi tiếng, bắt đầu sự nghiệp thời trang khi đã hơn 40 tuổi. Trước đó, bà từng là một biên tập viên thời trang và một vận động viên trượt băng nghệ thuật. Dù thời điểm đó, ngành công nghiệp thời trang đã có nhiều tên tuổi nổi tiếng, nhưng Wang vẫn vươn lên thành một trong những nhà thiết kế váy cưới hàng đầu thế giới, với phong cách đặc trưng và sự sáng tạo của mình.
4. Phil Knight và Bill Bowerman – Nike
Nike, ban đầu được thành lập bởi Phil Knight và Bill Bowerman, đã thành công và thống trị thị trường giày dép thể thao, nhưng cũng phải đối mặt với nhiều đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ như Adidas và Puma, vốn đã ra đời từ trước. Mặc dù Adidas và Puma có xuất phát điểm sớm hơn và có chỗ đứng vững chắc trên thị trường, Nike đã vượt qua để trở thành một trong những thương hiệu giày thể thao hàng đầu thế giới, nhờ vào chiến lược marketing đột phá, như chiến dịch quảng cáo với Michael Jordan và tạo ra sản phẩm chất lượng cao.
5. Jack Ma – Alibaba
Jack Ma, nhà sáng lập Alibaba, không phải là người tiên phong trong ngành thương mại điện tử khi ông bắt đầu công ty này vào cuối những năm 1990. Trước đó, ông đã thất bại nhiều lần và bị từ chối nhiều công việc, bao gồm cả việc ứng tuyển vào KFC và Harvard. Dù Amazon và eBay đã phát triển mạnh mẽ ở phương Tây, Jack Ma đã nhìn thấy cơ hội lớn tại thị trường Trung Quốc và xây dựng Alibaba thành nền tảng thương mại điện tử lớn nhất châu Á. Ông không chỉ đi sau mà còn tạo ra bước ngoặt lớn trong thương mại điện tử tại khu vực này.
6. Henry Ford – Ford Motor Company
Henry Ford không phải là người đầu tiên sáng tạo ra ô tô, mà là người cách mạng hóa cách sản xuất ô tô thông qua dây chuyền lắp ráp. Ford Motor Company thành lập khi ngành công nghiệp xe hơi đã xuất hiện, nhưng nhờ phương pháp sản xuất hàng loạt, Ford đã làm cho ô tô trở nên phổ biến và có giá phải chăng cho người tiêu dùng bình dân. Ông đã thành công dù không phải là người tiên phong, mà nhờ vào việc tối ưu hóa cách sản xuất.
7. Sam Walton – Walmart
Sam Walton thành lập Walmart khi đã ngoài 40 tuổi, trong khi các chuỗi bán lẻ khác như Sears hay Kmart đã chiếm lĩnh thị trường. Tuy nhiên, Walton đã phát triển một chiến lược tập trung vào giá rẻ, khả năng tiếp cận và quy mô lớn, giúp Walmart trở thành nhà bán lẻ hàng đầu trên toàn cầu. Dù bắt đầu muộn hơn so với các đối thủ, Walton đã thành công bằng cách đi theo một mô hình khác biệt.
8. Julia Child – Nữ đầu bếp nổi tiếng
Julia Child không bắt đầu sự nghiệp nấu ăn cho đến khi bà gần 40 tuổi. Trước đó, bà từng làm việc cho cơ quan tình báo trong Thế chiến II và hoàn toàn không biết nấu ăn. Tuy nhiên, sau khi học nấu ăn tại Le Cordon Bleu ở Paris, bà đã trở thành một đầu bếp nổi tiếng và mang ẩm thực Pháp đến với công chúng Mỹ. Cuốn sách dạy nấu ăn "Mastering the Art of French Cooking" của bà đã trở thành kinh điển, và bà là minh chứng cho việc theo đuổi đam mê ở bất kỳ độ tuổi nào.
9. Stan Lee – Marvel Comics
Stan Lee, người đồng sáng tạo các siêu anh hùng nổi tiếng như Spider-Man, X-Men, và Iron Man, bắt đầu thành công lớn ở lĩnh vực sáng tác truyện tranh khi đã ngoài 40 tuổi. Trước đó, ông đã làm việc trong ngành xuất bản suốt nhiều năm nhưng không có nhiều thành công. Tuy nhiên, đến khi Marvel bắt đầu phát triển và Lee viết những câu chuyện phức tạp về các siêu anh hùng với tính cách đa chiều, ông mới thực sự nổi danh. Thành công của ông chứng minh rằng không bao giờ là quá muộn để trở thành người tiên phong trong một lĩnh vực.
10. Charles Darwin – Nhà khoa học
Charles Darwin không xuất bản cuốn sách kinh điển của mình, "Về nguồn gốc các loài" (On the Origin of Species), cho đến khi ông 50 tuổi. Mặc dù ông đã nghiên cứu và thu thập thông tin trong nhiều thập kỷ, phải đến nửa sau cuộc đời, ông mới công bố thuyết tiến hóa nổi tiếng của mình, làm thay đổi toàn bộ cách loài người nhìn nhận về sự sống và sự phát triển của các loài.
11. Toni Morrison – Nhà văn
Toni Morrison, nhà văn người Mỹ đoạt giải Nobel Văn học, không xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tiên "The Bluest Eye" cho đến khi bà đã 39 tuổi. Dù bước vào thế giới văn chương khá muộn, các tác phẩm của bà sau này như Beloved và Song of Solomon đã để lại dấu ấn sâu sắc trong nền văn học Mỹ. Sự nghiệp viết lách của bà cho thấy rằng tài năng và thành công có thể đến ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời.
12. Arianna Huffington – The Huffington Post
Arianna Huffington đã từng trải qua nhiều thất bại trước khi thành công với The Huffington Post, một trong những trang web tin tức hàng đầu thế giới. Arianna xuất bản cuốn sách đầu tiên năm 30 tuổi, nhưng cuốn sách không thành công. Phải đến khi bà gần 50 tuổi, Arianna mới bắt đầu xây dựng The Huffington Post, và sau đó biến nó thành một trang tin tức quan trọng, sau đó được bán lại cho AOL với giá hàng trăm triệu đô la.
13. J.K. Rowling – Tác giả Harry Potter
J.K. Rowling không phải là người "bắt đầu muộn" nhưng câu chuyện của bà cho thấy rằng không phải thành công đến ngay từ đầu. Bà viết cuốn sách Harry Potter và hòn đá phù thủy khi đang ở trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn, sống dựa vào trợ cấp xã hội. Trước khi thành công với Harry Potter, bản thảo của bà bị từ chối bởi nhiều nhà xuất bản. Tuy nhiên, sau khi cuốn sách được chấp nhận và phát hành khi bà gần 35 tuổi, Rowling trở thành một trong những tác giả thành công nhất trong lịch sử văn học hiện đại.
14. Rodney Dangerfield – Nghệ sĩ hài
Rodney Dangerfield, một trong những danh hài nổi tiếng nhất nước Mỹ, bắt đầu sự nghiệp diễn hài của mình khá muộn. Ông không đạt được sự nổi tiếng cho đến khi gần 40 tuổi. Trước đó, Dangerfield đã trải qua nhiều công việc khác nhau, từ bán hàng đến viết lách, nhưng chỉ khi quay lại với sự nghiệp hài kịch ông mới thực sự trở nên nổi tiếng và được công nhận là một trong những danh hài hàng đầu của thời đại.
15. Grandma Moses – Họa sĩ
Grandma Moses (Anna Mary Robertson Moses) không bắt đầu vẽ tranh cho đến khi bà đã ngoài 70 tuổi. Trước đó, bà chủ yếu làm nông dân. Bà đã trở thành một họa sĩ nổi tiếng với phong cách nghệ thuật nguyên thủy (naive art), và tác phẩm của bà đã được triển lãm trên toàn thế giới. Điều này chứng tỏ rằng tài năng và thành công không bị giới hạn bởi tuổi tác, và đôi khi, việc bắt đầu muộn thậm chí có thể mở ra những cơ hội bất ngờ.